Blog

3 czerwca, 2020

Off the grid

Miałam straszny sen. Katarzyna Herman zdradzała mi swój sposób na wzdęcia i kłopoty z prostatą. Na szczęście zdążyłam skonsultować się z lekarzem i farmaceutą, który polecił mi środek, którego już jedna kropla usunie tłuszcz z 15 talerzy, dzięki czemu są powody do merdania i tak zostałam bohaterem w swoim domu.

Wszystko zaczęło się od awarii Internetu. Za sprawą sparciałego kabelka, przepalonego bezpiecznika, czy innych, nieznanych mi czynników zostałam na tydzień odcięta od sieci. Z pozoru to nic takiego, wszak Internet jest wynalazkiem wciąż dość nowym i chwilowe pozbawienie dostępu do globalnej wioski nie sprawi, że nagle wrócimy do jaskiń. Początkowo nawet cieszyłam się, że ten pożeracz czasu na moment zniknął z mojego życia i mogłam wykorzystać słoneczny weekend na prace ogrodowe, spacery i wylegiwanie się z książką.

Czwartego dnia jednak wszystkie kundle tego świata zostały powieszone na moim dostawcy www, przez którego nie mogłam opłacić rachunków, dostać się do potrzebnych do szkoły materiałów, które nieopatrznie zostawiłam na skrzynce mailowej, ani sprawdzić rozkładu jazdy pociągów.

A co najważniejsze – nie mogłam obejrzeć śmiesznego filmiku z kotkami.

Każdemu w życiu jest potrzebna odrobina rutyny, która daje swego rodzaju poczucie bezpieczeństwa. W mojej codziennej rutynie zawiera się bezmyślny relaks po pracy, polegający na szwendaniu się po sieci, oglądaniu śmiesznych filmików, czy gawędzeniu ze znajomymi. Po prostu potrzebuję takiej pozbawionej wysiłku intelektualnego chwili, zanim siądę do nauki. I oto nagle ktoś pozbawił mnie tej bezmyślności, tego restartu. Jak ten kot w pustym mieszkaniu, o którym pisała Noblistka, nie mogłam znaleźć sobie miejsca.

Co począć? Iść na spacer? Za oknem leje. Poplotkować z koleżanką? Jestem typem piszącym, a nie mówiącym, nie lubię mówić bez potrzeby, a potrzeba mówienia w moim przypadku zachodzi tylko w sytuacji zagrożenia życia. Plotki odpadają.

Pozostaje telewizja…

Rzadko mam do czynienia z tym cudem XX wieku, używam go tylko do oglądania porannych serwisów informacyjnych. Teraz po raz pierwszy od dawna zdarzyło mi się włączyć telewizor także po południu

Na pierwszy ogień poszła znana polska telenowela. Przez ponad dwadzieścia minut patrzyłam, jak Panna A i Kawaler B mają się ku sobie, ale cały świat jest przeciwko nim, a Pani C i Pan D wychowują Syna E, który w wieku 15 lat wypił piwo, co uczyniło z niego narkomana. Wszystko okraszone jakże życiowymi dialogami: „Jerzy, przyszedł bardzo wysoki rachunek za energię elektryczną” – tak według scenarzystów tego, mającego imitować życie, tasiemca żona zwraca się do męża w przyziemnych, codziennych rozmowach.

Po telenoweli zostałam zaatakowana blokiem reklamowym. Przez kolejne dziesięć minut patrzyłam, jak wyskakujący zza kanapy el mariachi wyśpiewują peany na cześć syropu na bolące gardło, wielka lodówka przebija biurowy sufit, a starsza pani cieszy się jak dziecko, bo dzięki nowemu klejowi do protez może teraz jeść maliny.

Z mojego punktu widzenia, jako konsumenta, reklama telewizyjna to pieniądze wyrzucone w błoto – szum reklamowy jest teraz tak agresywny i wszechobecny, że znieczula. Jak często bowiem kupujemy produkty, o których istnieniu wiemy z reklamy? I jak często decydujemy się na zmianę proszku do prania/balsamu do ciała/samochodu/sosu do pieczenia, bo w reklamie powiedzieli, że inny jest lepszy? Na domiar złego rzadko trafiają się reklamy tak zwyczajnie, po ludzku, fajne. Większość to kalki niemieckich spotów skierowanych do gospodyń domowych, gdzie dla kobiety szczytem szczęścia jest upieczenie babeczek dla męża pod krawatem, a nowy płyn do podłóg wywołuje niepohamowane pragnienie tańczenia z mopem.

Dalsza część programu przewidywała odcinek programu typu „Gwiazdy chodzą po wodzie” i talk-show, jeden z tych, w których ludzie przyznają się do dziwacznych fetyszy i spania w trumnie. Uznałam, że to już za dużo na pierwszy raz z telewizją popołudniową i wyłączyłam odbiornik z uczuciem lekkiego ogłupienia.

Kiedy wreszcie Internet znów popłynął w kablach, zachłysnęłam się ilością rozrywek. Facebook! Blogi! Filmiki z kotami! Bzdurne obrazki! Nareszcie mój dzień odzyskał dawny rytm. Nareszcie wrócił ten bufor pomiędzy pracą i nauką. I wtedy zorientowałam się, że moje internetowe rozrywki właściwie niewiele różnią się od treści serwowanych przez stacje telewizyjne. Pełnią w naszym życiu konkretną rolę – pozwalają na chwilę przestać myśleć. To ważne i potrzebne, nikt z nas nie jest w stanie funkcjonować przez całą dobę na najwyższych obrotach. Ten bezrefleksyjny czas pełni funkcję bezpiecznika, który chroni nas przed szaleństwem. Dodatkowo telewizja ma przewagę w postaci ustalonej ramówki, która nadaje tej wspomnianej przeze mnie wcześniej rutynie bezpieczeństwa pewien rytm.

A elementem tego rytmu najwyraźniej musi być rzucenie bezmyślności odrobiny czasu na pożarcie.

Karolina Hofman, absolwentka WUE

3 czerwca, 2020

Cienka granica tolerancji

W internetowym słowniku PWN wyrażenie „chamstwo” wyjaśnione jest jako ogół cech właściwych chamowi; zachowanie charakterystyczne dla chama; ordynarność, grubiaństwo, nieokrzesanie. W tym samym słowniku pod hasłem „bezczelny” znajdziemy nieliczenie się z niczym i nikim, odznaczające się także zbytnią pewnością siebie.

Kim jest frajer? Każdy wie. Jakie skutki może przynieść próba postawienia kogokolwiek w tej niechlubnej roli? Przeczytajcie.

Proces aklimatyzacji w nowym miejscu pracy nie jest łatwy. Z kim przyjdzie mi pracować? Czy, jak to zwykle bywa, będą się mną wyręczać przy najbrudniejszej robocie? Czy są życzliwi, a może są fałszywi? Czy można im zaufać i jak mnie przyjmą? Być sobą, czy grać? Zgrywać cwaniaka czy pokorną owieczkę?

Nie raz, nie dwa zmieniałem pracę, zdając sobie sprawę, jak trudno jest pierwszego dnia, jak ciężko czasem zrobić pierwsze pozytywne wrażenie gdy wszystko leci z rąk. Stres, pot i niepewność.

Dlatego obiecałem sobie kiedyś, że gdziekolwiek będę pracował, zawsze będą przyjmował „świeżaka” ze zrozumieniem, ciepło i w taki sposób, by zminimalizować jego stres, żeby dostrzec potencjał, jaki może posiadać.

Obietnice składane sobie i teoretyczne założenia bardzo często giną śmiercią tragiczną, roztrzaskując się o barierę tworzoną przez rzeczywistość.

– Idziesz zapalić? Mamy jeszcze parę minut – zapytał mnie szef, gdy wychodziliśmy z szatni.

– Dlaczego nie? – odpowiedziałem.

Rozsiedliśmy się wygodnie na tarasie i w ciszy, kontemplując kwadraturę bryły Galerii Centrum, zaciągaliśmy się raz po raz Lucky Strikiem.

– Siemacie, dzień dobry Szefie. Adaś poczęstuj papierosem, bo, bo… zapomniałem, nie miałem czasu kupić. – Ciszę przerwał głos naszego nowego pracownika.

– Proszę – wyciągnąłem paczkę z kieszeni.

Po przerwie, poranek na kuchni mijał niczym przejażdżka na karuzeli – zdecydowanie za szybko.

Zaczęło brakować mocy. Wyciągnąłem kawę z szafki, szklanki, wrzątek, cukier, mleko.

Zaabsorbowani zbliżającą się godziną lanczu, pracowaliśmy z Szefem w pospiechu, nie mając nawet czasu na zwykłe rozmowy o niczym.

Ten umowny spokój zniszczył nagle swoim stwierdzeniem nasz nowy przodownik pracy.

– Widzę, że wszyscy kawkę piją, tylko nie ja – skomentował krótko widząc przed nami dwie stojące szklanki.

– Bo gdybyś do kurwy nędzy zachował się jak kolega i kupił kawę, tak jak obiecałeś wczoraj po tym, jak wypiłeś całą moją, mam w dupie, co na to twoje serce, byś teraz też pił – wyrzuciłem z siebie ogarniającą mnie złość, na chwilę nie przestając utrzymywać z nim kontaktu wzrokowego.

Zdziwiłem się. Nie zauważyłem na jego twarzy najmniejszej oznaki zmieszania, jakiejkolwiek emocji. Stał i patrzył na mnie, tak po prostu. Nie należę do osób bojaźliwych, ale jakaś część mnie szeptała mi: „To psychol”. Odwrócił się i wrócił do „przygotowywalni” za ścianę.

Szef spojrzał na mnie, mrugnąłem okiem. Stanowimy świetny zespół, rozumiemy się bez słów, doskonale się uzupełniamy. Oboje wiedzieliśmy, że zbliżają się problemy. Po jakiś 30 minutach ciszę przerwał znowu jego głos.

– Szefie, szefie mogę iść zapalić, tył prawie cały ogarnąłem, zadzwonię przy okazji do dziewczyny zapytać co u niej?

– Tak, jasne, leć, ale tak na jednej nodze, gdy wrócisz pomożesz nam na przedzie, bo w czarnej dupie jesteśmy – rzucił Szef, nawet nie patrząc w jego stronę.

Nazywam to szóstym zmysłem, moim szóstym zmysłem. Zdolność do przewidzenia tego, co stanie się za chwilę, tego co ma miejsce niespodziewanie, gwałtownie. Też się nie obróciłem, nasłuchiwałem i czekałem. Czekałem na tę chwilę jak cholera, by móc w końcu wyrzucić z siebie wszystko, aby dać upragnioną lekcję, dać ponieść się fali słów.

– Adaś, to ja sobie wezmę papierosa od ciebie, a kiedyś ciebie odczęstuję – oświadczył świeżak, na chwilę po tym, jak sam poczęstował się papierosem, i w tej właśnie chwili zmierzał w stronę wyjścia z kuchni.

– Wiesz, generalnie to wolałbym, abyś papierosy sobie kupił i palił swoje, bo nie wiem czy wiesz, ale papierosy nie włosy, na dupie nie rosną – rzuciłem, rozpoczynając dopiero swój wywód. Szef momentalnie przerwał pracę, odwrócił się w naszą stronę i milcząc, słuchał.

– Oj tam, oj tam – palnął świeżak, podszedł do mnie i poklepując mnie po plecach, dorzucił – luźna guma.

Jeżeli kiedykolwiek wcześniej pałałem do kogokolwiek jakąkolwiek formą nienawiści, to to, co poczułem właśnie w tej w chwili, stawiało dawną nienawiść w świetle małego, nic nie znaczącego focha. Wybuchłem.

– Słuchaj, kurwa twoja mać, właśnie przekroczyłeś cienką granicę tolerancji, akceptowania twojego skurwiałego zachowania, bardzo cienką granicę, dzielącą sposób traktowania mnie jak frajera, nie jak kolegi! – krzyczałem – nie jestem twoją skarbonką, nie przypominam sobie, abyśmy kiedykolwiek ze sobą spali, byś traktował to, co moje, jak twoje. Dlatego powiem ci to tylko raz. Wrócisz się w tym momencie, wsadzisz papierosa z powrotem do mojej paczki, przeprosisz mnie. Po co mnie okłamujesz? Nie masz pieniędzy? Wystarczy powiedzieć? Nie masz odwagi? Podejdź do menadżera, poproś o paczkę, odliczą ci przy wypłacie. Nie jestem twoim kolegą, przyjacielem, znajomym, byś mnie klepał po plecach, jak klacz rolną w przypadku pojawienia się problemów. Nie jestem twoją rodziną, twoją dziewczyną, twoim osobistym Polskim Czerwonym Krzyżem. – Gdy kończyłem ostatnie zdanie, na kuchni zrobiło się tłoczno. Co zrobił świeżak? Zapytał Szefa.

– Szefie, czy poczęstuje mnie Szef papierosem?

Adam Adaszyński, absolwent WUE

3 czerwca, 2020

Warszawa utracona

Kiedy przeprowadziłam się do Warszawy, bardzo długo nie mogłam przywyknąć do wszechobecnej szarości, bryłowatości i pośpiechu. Tu wszyscy biegną, każdy ma mnóstwo spraw do załatwienia. Nie ma czasu na spacer, nie ma gdzie spacerować… no może jest kilka punktów w mieście, ale to tyle. Mini parki wyglądają groteskowo z kilkunastoma drzewkami i równiuteńko przystrzyżonymi trawniczkami. Zabytki? Niby są, ale nijak mają się do otaczających budynków, wyglądając, jakby je ktoś dokleił tanim klejem.

Pewnego dnia powiedziałam o swoich odczuciach znajomemu – zapalonemu historykowi i warszawiakowi „z krwi i kości”. Spojrzał wtedy na mnie z politowaniem, chwycił za rękę i powiedział: Chodź ze mną. Pokażę ci prawdziwą Warszawę. Niewiele myśląc, poszłam za nim, chociaż szczerze wątpiłam, by zdołał mnie czymkolwiek zaskoczyć. Nie miałam wtedy pojęcia, co tak naprawdę chce mi pokazać.

Szliśmy przeciętnie szarymi i nudnymi ulicami, prawie w samym centrum miasta. Już chciałam powiedzieć, że to nie ma sensu. Zresztą, kiedy zobaczyłam, że prowadzi nas wprost do zabitej dechami, starej kamienicy – zwątpiłam. A gdy odstawił drewnianą płytę, zamykającą zsyp do węgla i kazał mi się prześliznąć do środka przez wąski otwór, stanęłam jak wryta. Myślałam, że żartuje. Nic podobnego! Widząc moją konsternację, wskoczył pierwszy i pociągnął mnie za sobą. Wariat – pomyślałam. Zaraz nas złapią i zamkną. Przecież to nielegalne, to włamanie!

W środku było potwornie ciemno. Do tego smród i zaduch wzmacniały moją niechęć. Oświetlając sobie drogę latarką z telefonu, szliśmy plątaniną podziemnych korytarzyków, które wiły się w nieskończoność, aż wreszcie natrafiliśmy na schody. Wyszliśmy na korytarz, prowadzący na wewnętrzne podwórko. Oszołomiona nagłym wyjściem z ciemności, potknęłam się o kawałek gruzu, tracąc całkiem równowagę i wpadając w podskokach na podwórze.

Moim oczom ukazała się doszczętnie zrujnowana kamienica z powybijanymi szybami, łopoczącymi na wietrze okiennicami, popękaną boazerią i sypiącymi się ścianami. Nic dziwnego, że była zaplombowana od zewnątrz – pomyślałam. Potem weszliśmy przez okno do środka, a że było wysoko, znajomy musiał mnie podsadzić.

Pomieszczenie, w którym się znaleźliśmy, było doszczętnie splądrowane, zniszczone i okopcone. Na podłodze walały się stare gazety: polskie, rosyjskie, angielskie… same pojedyncze stronice. W jednej z nich dostrzegłam datę: „15 maja 1946”. Mnóstwo tynku, kurzu, odrywające się od ścian tapety i zdemontowane kominki były praktycznie w każdym większym pomieszczeniu. Mijaliśmy rozbite umywalki, roztrzaskane szafy, powyłamywane drzwi. Korytarz za korytarzem, pomieszczenie za pomieszczeniem, znajdowaliśmy pozostałości po żyjących tu niegdyś ludziach. W końcu dotarliśmy do schodków: pięknych, szerokich, marmurowych z bogato zdobioną, metalową poręczą w stylu secesyjnym. Zdobienia gipsowe(?) na suficie z motywami roślinnymi i mitycznymi wieńczyły przestrzeń nad drzwiami, na każdym piętrze. Szłam wyszczerbionymi upływem czasu schodami, nie mogąc wydusić z siebie słowa. Cudo! A po drugiej stronie budynku były kolejne schody. Tym razem drewniane, połamane, wąskie, strome, krzywe… i ściany bielone wapnem. Niesamowity kontrast. Nigdy nie widziałam czegoś podobnego w żadnej kamienicy.

Widzisz? – zapytał. – Tam pokazałem ci frontowe schody, przeznaczone dla mieszających tu kiedyś bogatych mieszczan i zubożałej arystokracji. Jedni z drugimi niechętnie dzielili budynek, ale z przyczyn finansowych byli od siebie zależni. Jeśli się przyjrzałaś, zobaczyłaś resztki z ich herbów nad drzwiami. Farba się złuszczyła, ale pozostał cień. A te tutaj, to boczne wejście dla służby. Tak kiedyś mieszkano w Warszawie. Po wojnie niewiele ocalało takich kamienic, a te co są, zwykle czekają zaplombowane na rozbiórkę. Patrzyłam na niego zdziwiona. W sumie… byliśmy w centrum miasta i dookoła stały przeważnie komunistyczne blokowiska i nowoczesna architektura.

Zapytałam go, czy wie, kiedy kamienica zostanie odnowiona. Nie wiadomo, czy kiedykolwiek to nastąpi – odpowiedział. – Prywatny właściciel chce ją wyburzyć i postawić na jej miejscu kilkupoziomowy parking, ale „miasto” się nie zgadza. Z drugiej strony renowacja jest kompletnie nieopłacalna, bo budynek ledwo stoi i żaden architekt nie chce się tego podjąć. Spojrzałam na ruszające się na wietrze okiennice i rozkoszowałam zapachem kwitnącej w pobliżu wiśni. Ten widok mnie zauroczył i napełnił smutkiem.

Myślałam, że ten pozytywny (jakby nie patrzeć) wariat, pokaże mi kolejny nudny pomnik, przyklejony do otoczenia. On jednak uzmysłowił mi, że te pojedyncze zabytki, na które narzekałam, są Warszawą – tą dawną i utraconą, a raczej cała reszta została „doklejona” po wojnie. I mniejsza o historie, które się tam toczyły. One nie są ważne. Powtarzane z ust do ust, pewnie obrosły w nie lada legendę. A mury, schody? Te, choć stworzone z trwalszego materiału, nie przetrwały w nienaruszonym stanie do dzisiaj. Miejsce… to ukryte i fascynujące miejsce mówi o Warszawie więcej, niż niejeden człowiek.

Danuta Mucha-Orlińska, absolwentka WUE

3 czerwca, 2020

Noc

Po każdym męczącym dniu następuje noc. Słońce chowa się, ustępując miejsca Księżycowi i jego migoczącym podopiecznym. Jestem na dworze, pod stopami czuję chłodne źdźbła trawy, zapach kwitnących drzew wypełnia mnie w całości. Patrzę w górę. Widzę głębokie ciemne niebo i mnóstwo migoczących punktów. To gwiazdy. W mojej głowie myśli zaczynają się powoli układać, chwila zaczyna trwać coraz dłużej, staję się częścią tej czarnej pustki. Każda gwiazda przypomina mi o czymś innym, odległe wspomnienia wracają, wszystko co wydarzyło się kiedyś, dzieje się teraz, całe życie rozpościera się przed oczami na ciemnym niebie. Mam wrażenie, że odrywam się od ziemi i każdą z gwiazd mam na wyciągnięcie ręki. Wiem, że w tym samym momencie gdzieś ktoś patrzy w niebo i widzi to, co chce widzieć. Cisza staje się najpiękniejszą melodią, którą słyszy się przez duszę. Po chwili jednak Księżyc daje znać, że na dzisiaj koniec. Musi odejść, aby nowy dzień przyniósł nowe wspomnienia. Opadam na ziemię, cisza przestaje grać w duszy, ogarnia mnie sen i cała podróż zaczyna się od nowa.

Patryk Rosłaniec, absolwent WUE

3 czerwca, 2020

Liryki nigdy dość! Dziś publikujemy wiersze… Autor Daniel Sobczyński, absolwent WUE

Wiersz początku

Palec składam na ustach
Aby nie były bramą dla barbarzyńskich słów
Oto ja przeklęty poeta
Upadam pod krzyżem chwili

Niech zagra muzyka dzikiej Natury
Wracam do Domu

Słowa milkną nie czyniąc miejsca na pocałunki
Atrament bezwstydnie ukochał papier
Literą mego serca głosząc tę historię…

O pisaniu

Ty i ja
Znamy te wszystkie litery
Znamy dźwięk i znaczenie
Ty i ja układamy je
Dla pożytku strun głosowych
Dla nakarmienia pustej bieli kartek

Jednak ja jestem
Zaklinaczem słów
Poznałem ich magię
Wyrwałem z szyku powszechności
Nadałem ton i wyraz
Który budzi emocje
Przywołuje Ducha w czytającym
To poezja

To nielekkie zadanie
Odszukać natchnienie
Muzy moje żądają zaspokojenia
Za każdy wers
Za każde słowo

Ja obnażam się
W moich wierszach wychodzę nagi
W tłum ludzi
Bardziej nawet niż nagi!
Gdyż zdjąłem z siebie maski codzienności
Przywołałem intymne wspomnienia
Wystawiłem duszę swoją
Na plac rynkowy tego świata…

Ziarenko piasku

Przywróć
Siło wspomnienia
Duchowy nektarze mej dawnej natury
Przywróć czas dzieciństwa
Tak daleki
Że słowa były mi nieznane
Tylko zmysły
Zmysły i otaczający świat

Zobaczyć w każdym z dzieł przyrody
Mieszkańca
Ducha Prawiecznego
Który w Dzieleniu jest Złączony
Boska matematyka…

To nie ten kamyk
Nie ten liść i nie tamten
Nie szukaj konkretnego ziarenka piasku
Weź inne
Weź cokolwiek
Wszystko tworzy Jedną Orkiestrę
Wsłuchaj się…

O tym i o tamtym – z liryką w tle

3 czerwca, 2020

Dostojewski vs Zafón

Adidos, Uma, Lewis, DC, D&G, Armeni, Vuiton, Carlo Rosi, garbate łyżwy, znaczki nieprzypominające aligatora, krokodyla, kajmana. To co niegdyś momentalnie wywoływało u mnie uśmiech politowania, to co następnie zaczęło najzwyczajniej w świecie razić w oczy, w chwili obecnej za każdym razem sprawia, że moje zdroworozsądkowe podejście do rzeczywistości ma ochotę wyskoczyć ze mnie i nigdy już nie wrócić.

To, co w latach 90 tych w Polsce stało się rozpaczliwym symbolem wkraczającego kapitalizmu, by następnie dekadę później stać łatwym sposobem na dorobienie się, w chwili obecnej pokazuje to, w jak zastraszającym tempie ubożejemy. A także to, jak bardzo robimy się biedni mentalnie.

Nie jest lekko. Ale czy ktokolwiek poważny powiedział, że będzie lekko? Życie to trudna gra, a poziom trudności „easy” jest przeznaczony tylko dla wybranych. Na nasze szczęście nie gramy w nie na poziomie „hardcore” tak, jak zaczynający tę grę w krajach trzeciego świata. Jednakże coraz częściej odnoszę wrażenie, że sami sobie utrudniamy życie jak tylko możemy. Niegdyś mówiło się: biedny ale dumny. Co stało się z tą cnotą? Co z niej zostało? W jak mroczną otchłań siebie strąciliśmy ją, zasypując ją tonami plastikowej tandety?

Dostojewski miał kiedyś powiedzieć, że nie grzechem być biednym, grzechem jest być bogatym i krzywdzić innych. Przyklasnął mu Zafón stwierdzając, że najskuteczniej obłaskawia się biedaków, ucząc ich małpowania bogatych.

Obrót fałszywkami szacuje się na ok. 500 miliardów dolarów rocznie, co stanowi 7% światowego handlu. W samej Polsce rynek z „lewym” towarem wart jest blisko 830 milionów dolarów. Fałszywkę kupisz za kilka złotych, kupisz ją za kilkadziesiąt złotówek i za kilkadziesiąt tysięcy złotych.

To naturalnie skutek. Gdzie powinno szukać się przyczyny zbiorowego szaleństwa?

Najbogatsi rządzą światem, to frazes. Najbogatsi kreują naszą rzeczywistość, jest również stwierdzeniem banalnym, jednakże czy truizmem będzie stwierdzenie, że to właśnie Oni robią wszystko, abyśmy jak małpy naśladowali ich. Chęć posiadania.

Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek jak szybko rośnie poziom Twojej frustracji po tym, jak odcinasz się od pozłacanej rzeczywistości kreowanej przez media? Czy nie odniosłeś wrażenia, że media zręcznie operując wyidealizowanymi obrazkami, potęgują w Tobie uczucie niezadowolenia z siebie, z najbliższego otoczenia, z tego co już masz? Czy zdajesz sobie sprawę że właściwie w tych samych przekazach, podsuwają Tobie lekarstwo. Kupuj a będziesz szczęśliwy.

„Kupujemy rzeczy, których nie potrzebujemy, za pieniądze, których nie mamy, żeby zaimponować ludziom, których nie lubimy” – stwierdzenie które ma ponad dekadę i które prawdopodobnie najtrafniej charakteryzuje erę konsumpcjonizmu, przy czym doskonale wpisujące się w mentalność zubożałego społeczeństwa.

Jak bardzo do życia potrzebne są nam podróbki? Bowiem używanie ich dumą nas raczej nie napawa. Bo czy można być dumnym, starając się za wszelką cenę zostać marną imitacją kogoś, kim nagminnie gardzimy? Zaściankowość goniąca hipokryzję.

To złodziej! Oszust! Przestępca! Zamknąć go! Skandujemy niemal codziennie odziani w podrabianą odzież, pachnący lewymi perfumami, siedząc na imitacji ekskluzywnej kanapy, wpatrując się w prawie oryginalny odbiornik. Nasze życie staje się tym samym tandetną, zdeformowaną kopią życia tych, którzy codziennie nas opluwają.

We francuskim prawie istnieje zapis, który mówi, że za kupowanie i noszenie podróbek grożą następujące sankcje karne: do 3 lat pozbawienia wolności i 300 tysięcy euro grzywny. Stowarzyszenie dóbr luksusowych Comité Colbert razem z francuskim Urzędem Celnym oraz Narodowym Komitetem ds. Walki z Podróbkami stworzyło kampanię społeczną, która ma uświadomić społeczeństwu, jak destruktywne może być używanie podrabianych towarów.

„Kup fałszywego Cartiera, a pójdziesz do prawdziwego więzienia”.

Adam Adaszyńki, absolwent WUE

3 czerwca, 2020

Wywiad z Polly

Gdyby zapytać fana grupy Monty Python o ich najlepsze dzieła, z pewnością obok takich filmów jak „Żywot Briana” czy „Sens życia” wymieni także krótką etiudę „Skecz z martwą papugą”. Oprócz Michaela Palina i Johna Cleese występuje tam jeszcze jedna, dziś już przez wielu zapomniana, gwiazda – Polly, martwa papuga.

Odnalezienie Polly wymagało wytrwałych poszukiwań i wielu rozmów telefonicznych. Wreszcie, po długich tygodniach, odnalazłam papugę w sklepie zoologicznym w niewielkim miasteczku pomiędzy Ipswich i Bolton. Swoim zwyczajem była przybita do drążka wewnątrz klatki.

Na wstępie chciałabym bardzo podziękować za możliwość rozmowy. Jestem pani wielką fanką…

Ach, dziękuję. Dziś już mało kto potrafi docenić warsztat prawdziwego aktora. A przecież to nie tylko mimika i dykcja, ale także zbudowanie postaci od podstaw, od jej motywów, pragnień, doświadczeń, cech charakteru.

Czy mówi pani poważnie? Nie chciałabym umniejszać pani zasług, ale zagranie martwej chyba nie wymaga dużych przygotowań…

O, tu się pani myli! Prace nad rolą prowadziłam przez blisko sześć miesięcy przed rozpoczęciem zdjęć.

Jaka część tych prac zajęła pani najwięcej czasu?

Przede wszystkim pochyliłam się nad zagadnieniem nieuchronności śmierci w rozumieniu Seneki Młodszego i Epikteta. Jak pisał Kleantes, Prowadź mię tedy, Zeusie, i ty, przeznaczenie. (…) Bunt-zbrodnią, iść-konieczność, skargi-nie pomogą… – ten cytat stał się mottem mojej postaci. Według mnie potrzeba pogodzenia się ze śmiercią to imperatyw kategoryczny. Pokłóciłam się zresztą o to z Kantem.

Tak, pani dyskusja z Immanuelem Kantem wywołała duże poruszenie. Niektórzy byli skłonni przypisywać pani winę za porażkę niemieckich filozofów podczas pamiętnego meczu z Grekami.

Nonsens! Greccy filozofowie po prostu są lepsi od niemieckich. Nietzsche może i miał dużo do powiedzenia, ale kiedy przychodzi do kopnięcia piłki, nie ma mocnych na Archimedesa.

Przejdźmy do głównego tematu tego wywiadu. Nasi czytelnicy zastanawiają się, co się z panią stało. Mimo świetnie zapowiadającej się kariery, po „Skeczu z martwą papugą” zniknęła pani ze świata filmu. Czyżby brzemię sławy okazało się zbyt ciężkie do udźwignięcia?

Myślę, że ówczesny przemysł filmowy nie był gotowy na przyjęcie kogoś takiego (po raz pierwszy „Skecz…” został wyemitowany w grudniu 1969 – przyp. red.). Spójrzmy prawdzie w oczy – na papugę rasy Norwegian Blue nie czeka w Hollywood żadna kariera, nie wspominając już o martwej papudze tej rasy.

Świat filmu jednak nadal się rozszerza, daje nowe możliwości, czy rozważa pani powrót do kariery?

Kilka lat temu dałam się namówić na epizodyczną rolę w „Piratach z Karaibów”, ale mam wrażenie, że to już nie dla mnie. Zresztą, kto by teraz już o mnie pamiętał…

Zapewniam panią, że fani wciąż wspominają pani popisy kaskaderskie w scenie, w której John Cleese uderza panią o sklepową ladę. Czy utrzymuje pani kontakt z grupą?

To dobrzy ludzie, czasem mnie odwiedzają. Wciąż najlepszy kontakt mam z Johnem.

Nasi czytelnicy chcieliby wiedzieć, co się z panią działo przez te wszystkie lata?

Nie nudziłam się, to pewne. Byłam martwa na uniwersytecie w Toronto, w instytucie historii plemion wschodnioafrykańskich, wiele czasu spędziłam w bagażu pewnego kanadyjskiego badacza, właśnie na Czarnym Kontynencie, w szczególności w Rogu Afryki. Później, za namową pewnego znajomego księgowego, zaciągnęłam się do grupy cyrkowej i przez następne lata byłam martwa w klatce wiszącej w gabinecie dyrektora cyrku. Kilka lat temu, po spotkaniu na pogrzebie Grahama (Chapmana, jednego z założycieli grupy Monty Python – przyp. red.) planowaliśmy wystawić musical na lodzie – taka forma sztuki była wtedy bardzo modna. Rozpoczęliśmy nawet prace, scenariusz był gotowy. Skecz ze mną został rozszerzony do półgodzinnego setu. Niestety produkcja stanęła w miejscu, kiedy okazało się, że papugi w łyżwach nie da się przybić do drążka. To był mój ostatni kontakt ze światem szołbiznesu. Postanowiłam zwolnić tempo, przeprowadziłam się w rodzinne strony. Nie mam już żadnych ambicji, wolę zacisze swojej klatki i stabilność, jaką daje mi drążek. Ale nie będę ukrywać, że zdarza mi się tęsknić za dobrymi czasami spędzonymi z chłopakami nad talerzem mielonki…

Naszą rozmowę przerwał dźwięk dzwonka wiszącego nad drzwiami do sklepu zoologicznego. Pożegnałyśmy się ciepło i opuściłam rodzinne miasteczko Polly.

Rozmawiała Karolina Hofman, absolwentka WUE

3 czerwca, 2020

„Salome” w Operze Bałtyckiej

Salome – wyklęta opera, która zawsze budziła kontrowersje stając się zarazem największym wyzwaniem artystycznych i marzeniem każdego reżysera, dyrygenta i śpiewaka operowego. Skomponowana przez Ryszarda Straussa w 1903-1904 r. do tekstu Oscara Wilde’a o tym samym tytule, liczy sobie jeden akt i trwa ponad półtorej godziny bez przerwy. To opowieść i portret zarazem. Muzyka w niej wyraża natomiast to, czego słowa nie są w stanie. Strauss przewidział ponad stuosobową orkiestrę i wprowadził nowy instrument – helekfon, rodzaj oboju basowego, dźwiękiem przypominającego obój arabski, co sprawiło, że Salome urzeka przepychem barwy i nowymi rozwiązaniami harmonijnymi.

Kim jednak jest tytułowa Salome? To postać znana z Biblii, z Nowego Testamentu. Córka Herodiady. Ewangeliści Mateusz i Mark przedstawiają ją jednak neutralnie, nie wspominając nawet jej imienia. Salome stanowi dla nich jedynie narzędzie w ręku krwiożerczej matki, która wykorzystuje urodę córki do własnych celów i karze niewieście tańczyć dla Heroda, by ten w zamian oddał jej ściętą głowę Jana Chrzciciela. Nacisk zostaje tu położony na decyzje Heroda, który staje przed wyborem jednej z dwóch dróg: lekkiej i przyjemnej drogi rozkoszy, która jednak ostatecznie prowadzi do piekielnej męki, albo stromej i ciernistej lecz cnotliwej drogi, na końcu której czeka wieczna szczęśliwość. Salome nie jest więc najistotniejsza w tej opowieści, a mimo to, to właśnie ona podsycała przez lata męską fantazje stając się wizerunkiem nieokiełznanej zmysłowości, lubieżności, niepohamowania fantazji erotycznych.

Na przełomie XIX i XX wieku nastąpiło absolutne przewartościowanie w życiu i w sztuce. Zmienił się obowiązujący światopogląd. Zostały zakwestionowane dotychczasowe systemy: religijny, racjonalistyczny i pozytywistyczny. Do tego wzmagająca się emancypacja kobiet, zaczęła wywoływać coraz to większy lęk wśród mężczyzn. Kobieta, która do tej pory uchodziła za obiekt męskiej rozkoszy, była piękna, niewinna i uległa mężczyźnie, została wyparta przez kobietę niezależną, aktywną i pewną siebie. Na takiej wokandzie utarł się obraz kobiety fatalnej, la femme fatale, swoistego fantazmatu, bytu nierzeczywistego istniejącego na granicy dwóch światów: tego i jakiegoś demonicznego.

Sztukę tego okresu charakteryzował swoisty rozłam. Z jednej strony nadal funkcjonowały dotychczasowe wartości, z drugiej coraz częściej na pierwszy plan wysuwały się wątki symboliczno-mitologiczne, tematy przedstawiające tryumf grzechu nad chrześcijaństwem, zwycięstwo rozkoszy nad cnotą. Świat na tyle się przeobraził, że na pierwszy plan wysunęła się zmysłowość, erotyka, lubieżność, a wraz z nimi kobita inna niż dotychczas, odsłaniająca swe obce i groźne oblicze. Kobieta demoniczna, nieokiełznana, niezdefiniowana, a zarazem ziemska i cielesna. Taka właśnie jest Salome, przedstawiana wielokrotnie m.in. przez Apollinaire’a, Wilde’a, Flauberta, Moreau i Klimta.

Salome skupia w sobie wszelkie męskie wyobrażenia, jest źródłem męskich obaw i lęków, ucieleśnieniem nieprzebranej rozkoszy i straszliwego okrucieństwa, które kobiecie nie przystoi. Idealnie wpasowuje się w twórczość artystyczną przełomu XIX i XX wieku, wraz z jej brakiem równowagi, skłonnością do przesady, nadmierną dynamika lub statecznością. Wilde łączy fantastykę, symbolikę i elementy mistyczno-religijne z naturalizmem, ukazując nienormalne stany psychiczne człowieka. Ucieka się do groteski, posługuje fantastyką w celu ukazania prawdy. Jego dramat wraz z ilustracjami Beardsleya tworzy niepowtarzalną całość, przepełnioną satyrą i maskaradą.

Salome zostaje przedstawiona w sposób jeszcze bardziej intrygujący. Pojawia się na scenie w zespoleniu z wizją księżyca jako martwej kobiety powstającej z grobu. Zostaje porównana do światła nocy. Jej przemiany są analogiczne do przemian księżyca, symbolu chorej duszy. Najpierw jawi się jako piękna i młoda kobieta, następnie jako namiętna i rządna krwi, by na końcu w zaświatach poszukiwać „martwych Rzeczy”. Wilde’a fascynuje jej okrucieństwo i grzech, którym jest przepełniona. Jego Salome to niszczycielka, zabójczyni tych, których kocha. Moralna antagonistka Jana Chrzciciela (Jokanaana), z którym zostaje postawiona na równi. Jako piękna kobieta posiada w swoim reku władzę, jest jednak kobietą demoniczną i egoistyczną zarazem. Nie pociąga jej Herod, który pragnie dla niej zrobić wszystko, lecz wykorzystuje jego pożądanie dla osobistej zemsty na Janie. Jan natomiast zostaje skojarzony z kusicielem Salome. Jest niewinny, cnotliwy i niewzruszony na zaloty pięknej niewiasty, która raz to płonie z pożądania, a raz ze złości, że nie może osiągnąć swojego celu.

Autor dokonał tutaj swoistej zamiany ról, ubiera Salome w męskie cechy, zupełnie sprzeczne z dotychczasowym obrazem kobiecości. Salome przypada więc rola drapieżnika, łowcy, którym zawsze był mężczyzna. Po trupach dąży do celu, zupełnie jak na wojnie. Jest również świetną intrygantką. Potrafi manipulować ludźmi. Jedynie Jan się jej opiera, co zarazem podsyca jej pożądanie i jej zmysł okrucieństwa.

Herod natomiast zostaje przedstawiony jednoznacznie jako ucieleśnienie słabości. Jest pozbawiony wyrzutów sumienia, bezrefleksyjnie oddaje się w ręce Salome. Jedyne co go martwi, to opinia publiczna i ewentualne zamieszki, ale i te są niczym wobec rozkoszy jakiej pragnął.

Dramaturg w przewrotny sposób ucieka się do różnych symboli, prowadząc z widzem niekończącą się grę. Księżyc, znak chorej duszy, jest powiązany z postacią węża, zwierzęcia lunarnego wg Eliade. Salome, w atakach wściekłości, porównuje do węża Jana. Również ona sama nie pozostaje daleka od porównań. Jej włosy są określone jako wijące się czarne węże, co z kolei przynosi na myśl wizję pogańskiej czarownicy. Salome zostaje przedstawiona za pomocą symboli ze świata chrześcijańskiego i pogańskiego zarazem. Najbardziej widoczne to gołąb i róża. Ręce Salome jak gołębie, oznaczają zarazem wierną miłość z mitologii antycznej, jak i personifikację Ducha Św. w chrześcijaństwie. Łagodność, niewinność i czystość serca, co nie współgra z temperamentem Salome. Z kolei róża jest symbolem kobiecego piękna, ale także fałszu i ułudy. Z kolei biała róża, na ołtarzu Madonny, symbolizuje czystość.

Dramat Wilde’a z 1891 r., napisany świetną francuszczyzną, w świecie niemieckojęzycznym wystawiono po raz pierwsze we Wrocławiu, w 1900 r., a następnie w Berlinie w 1903 r., gdzie zobaczył go Strauss, dostrzegając w nim, po wprowadzeniu kilku zmian, operę. Oba dzieła nie zostały jednak przychylnie przyjęte w niektórych środowiskach, będąc krytykowane przez Kościół. Salome Wilde`a zabroniono wystawiać w Anglii, a następnie w Paryżu. Podobne doświadczenia miał Strauss, który często musiał wprowadzać zmiany chociażby w scenerii, co wpływało zarazem na wymowę dzieła. Problem był także z aktorami, którzy nie zawsze godzili się na udział w niektórych scenach. Salome przyniosła mu jednak wielką sławę, stawiając go po latach na piedestale. Dziś jest jedną z najbardziej cenionych oper, a zaśpiewanie jej partii jest nie lada zaszczytem. Choć niegdyś wyklęta, cieszy się popularnością. Nic więc dziwnego, że każda ceniąca się Opera prędzej czy później po sięga po ten dramat.

Salome w aranżacji Marka Weissa w Operze Bałtyckiej, zaskakuje pod wieloma względami. Bez wątpienia dyrektor Opery dąży do wypracowania własnej marki, czy jednak robi to w sposób słuszny? Niektóre innowacje wprowadzone do Salome ujmują jej kunsztu i majestatyczności. Do takich bez wątpienia można zaliczyć pomysł wprowadzenia orkiestry na scenę, czy rozdzielenie dwóch głównych postaci na głos i ciało, osobę śpiewającą i tańczącą. Dzięki tym zabiegom, Salome staje się ciężka i nieefektywna. Widz zamiast koncentrować się na grze aktorskiej, skupia wzrok na orkiestrze. Paradoksalnie, aktorzy którzy zostali przez reżysera umieszczeni pośród orkiestry, często zostają niezauważeni. Ujmuje to również samej grupie muzycznej, która tradycyjnie powinna pełnić role tła, a w aranżacji Marka Weissa zlewa się z całością i nie przykuwa, tak jak należy, słuchu widowni. Stanowi to dużą wadę, gdyż orkiestra Opery Bałtyckiej pod batutą Jose Maria Florencia jest naprawdę dobra i skrupulatnie stara się doścignąć oryginał. Podobnie nic nie można zarzucić wokalistom. Sopranistka Katarzyna Hołysz, po raz kolejny potwierdziła swój wielki kunszt nie tylko wokalny, ale również dramatyczny. Tym bardziej boli, gdy u jej boku gra młoda Franciszka Kierc wijąc się na scenie niczym piskorz i potykając zarazem. Już partnerujący jej Michał Łabuś jest sto razy lepszy w roli Jana(Jochanaana)-tancerza, choć jego rola ogranicza się głównie do stania w bezruchu i usuwania się od Salome, pojawiania na scenie i znikania w lochach pałacu Heroda. Nie mniej jednak, jego taniec jest perfekcyjny. Postacie Salome i Jochanaana są jednak niewspółmierne. Tam, gdzie zachwyca zarówno wokal jak i gra sceniczna Katarzyny Hołysz. Tam John Marcus Bindel, bas-baryton śpiewający rolę Jana, wyróżnia się jedynie głosem i aż niekiedy zastanawia, co on jeszcze robi na tej scenie? Zwłaszcza, gdy widzimy go na piedestale za orkiestrą, gdy jedynie przewraca strony libretta.

W takim zestawieniu, najciekawszą postacią sceniczną staje się Herod grany przez Pawła Wundera. Postać drugoplanowa, a jednak budząca ciekawość, gdyż zagrana w sposób interesujący i przebiegły. Paweł Wunder wydobył na światło dzienne niuanse charakteru namiestnika żyjącego wbrew prawu żydowskiemu, urzekając tym samym pod każdym względem publiczność. Podobny przykład stanowi kontratenor, Tomasz Raczkiewicz, w roli Pazia. Jego postać również zapada w pamięć, podobnie jak głos.

Natomiast główne role Salome nie zachwycają. Zdaje się, że reżyser chciał zwrócić uwagę na złożoność dramatu Salome i Jochanaana, ponieważ na ich rzecz ograniczył inne libretta, zwłaszcza Herodiady. Nie mniej jednak, dobór środków okazał się błędny. Oglądając Salome w Operze Bałtyckiej tęskni się za jej tradycyjnym ujęciem i tańcem siedmiu zasłon, podczas którego solistka zrzuca z siebie kolejno szaty, doprowadzając Heroda do ekstazy. Zamiast tego mamy obsceniczny taniec Franciszki Kierc i niedosyt gry Katarzyny Hołysz, zwłaszcza po ujrzeniu jej w przedostatniej scenie jak całuje usta zmarłego Jana.

Inną wadą tej wersji są kostiumy, a raczej ich brak. Salome nie jest ani uwspółcześniona, ani ujęta w konwenanse tradycji. Solistki są ubrane w klasyczne suknie, soliści w garnitury, przy czym ubiór każdego z nich nie przystaje do siebie charakterem. Wyróżnia się natomiast Michał Łabuś w roli Jan-tancerza, ponieważ ma na sobie sprane spodnie i bluzkę na ramiączkach, a w trakcie głównego tańca, białą opaskę na biodrach – to chyba jedyny jakikolwiek kostium sceniczny, nie licząc rozpiętej koszuli Paweła Skałuba, która zapewne miała symbolizować emocjonalność i lekkie niezrównoważenie, granej przez niego postaci, Narrabotha.

Salome w aranżacji Marka Weissa, choć mistrzowsko poprowadzone pod względem wokalno-muzycznym, została zniszczona przez scenografie Hanny Szymczak i choreografię Izydory Weiss. Główna bohaterka, która powinna być fantazmatem, nierzeczywistym bytem, jest jak najbardziej realna i ziemska, a jej taniec budzi niesmak. Jan z kolei pozostaje niewzruszony jak skała i tylko w jego tańcu z Salome widać odrobinę emocji. Również ostatnia scena, w której główna bohaterka zostaje zasztyletowana, podczas gdy w oryginale ginie pod naporem tarcz żołnierzy, zmienia ostateczny wydźwięk opery, wprowadzając kolejna ujmę w stosunku do pierwowzoru.

Małgorzata Herka, absolwentka WUE

trzech Panów stoi na znaku zapytania narysowanym na podłodze

3 czerwca, 2020

Szukam człowieka obiektywnego!

Przyjacielu, wybacz mi formę…

Teoretycy pióra i atramentu wymyślili świat form dla słowa pisanego, aby każdy tekst dało się sprytnie zaszufladkować. Te sztuczne granice, osaczające kreatywność pisarza, często bywają źródłem nieporozumień. Gdy poeta nada swym strofom kolor biały, a wersy niebezpiecznie blisko zbliżą się do marginesu – czy to wciąż będzie wiersz, poezja, czy już może proza, dialogi bądź monolog? I któż mógłby być sędzią dla oceny o formie tego czy innego teksu – intencje twórcy czy wrażenia czytelników, a może głos „powszechnie szanowanego znawcy tematu”, który ciągiem literek – „prof.” podpiera swoje werdykty?

W tym przypadku jako twórca zmuszony jestem oscylować między esejem a felietonem. I choć dumnie powiem – oto felieton, przekroczę nie tylko rubrykę na stronie, ale również szturmem podbiję kolejne strony!

Felieton jest jak seksowna kobieta, lekko pijana czerwonym winem, która w karczmie opowiada zgromadzonym ludziom o aktualnych sprawach z ich miasta, a także komentuje wieści z „szerokiego świata”. Słuchają jej, bo ma autorytet. Słuchają, bo wiedzą, że każdy nachalny zalotnik niechybnie zasmakuje jej sztyletu – ostrego niczym jej intelekt i przenikliwego jak jej zdolności do obserwacji zjawisk. W kilku zdaniach potrafi streścić niemal wszystko, a jej komentarz do wiodących wydarzeń, inni chętnie cytują jakoby był ich własnymi przemyśleniami na dane tematy. Niebanalny humor i złośliwy sceptycyzm – oto cała ona!

Esej jest jak filozof mieszkający w swej pustelni na obrzeżach miasta. Jego wiedza jest szeroka, w jego słowach „żyje” mądrość. Zainteresowani zadają sobie trud odnalezienia jego siedziby i z radością słuchają długich i błyskotliwych przemówień na dowolny temat. Kto – jak nie on – dogłębnie zbada trudne kwestie i tym samym da niewtajemniczonym możliwość trafnych refleksji?

Ona – felieton – ogień, on – esej – woda, synteza tej pary – bękart żywiołów – oto tekst, który masz teraz przed oczami.

Zmysły czasem kłamią…

Mówiąc o oczach, czy tak naprawdę zawsze możesz im ufać? Zastanów się nad tym przez chwilę. Większość obecnych schizofreników również kiedyś ufała swoim zmysłom. A narkomani? A nałogowi alkoholicy? Złudzenia optyczne, „przewidzenia”, zjawisko mirażu… A może zaś miewałeś (płeć piękna niech mi wybaczy formę zwracania się w tym tekście, to tylko konwencja ku ujednoliceniu przekazu; z miłą chęcią witam wszystkie damy czytające moje słowa) sny, w które wierzyłeś tak bardzo, że jedynie nagłe przebudzenie odarło je z pozorów realności?

Ale pomińmy te skrajności, w końcu „zwykła codzienność” daje nam dużo przykładów przekłamań naszej percepcji. Oglądałem kiedyś program w telewizji, który ukazywał malarza wykonującego obraz tego samego krajobrazu na przestrzeni lat. Przyjmując, że dany krajobraz nie uległ wielkim zmianom w tym czasie, prawdą okaże się, że wzrok malarza (ku jego zdumieniu) zmieniał się. Naukowcy twierdzą, że oczy ludzkie wraz z upływem czasu nieco inaczej odbierają barwy. Tak więc jeśli przykładowy, dobry artysta w wieku młodzieńczym namalowałby obraz misia (maskotki) w jaskrawo pomarańczowej barwie, ta sama próba, już w podeszłym wieku – przy podobnych warunkach oświetlenia – mogłaby dać wynik znacznie bardziej stonowanego koloru pomarańczowego (oczywiście nasz malarz czasem prał tego misia – nie jest to więc kwestią zakurzenia). Wielu ludzi twierdzi, ze śnieg (dotyczy to także np. cukru i soli) jest biały, a nie zdają sobie sprawy, że śnieg nie posiada żadnej barwy. Gdyby naprawdę był biały, po rozpuszczeniu musiałby wyglądać jak ciecz przypominająca mleko! Rzecz polega na załamaniu światła odbijanego od przezroczystych drobin śniegu, co daje nam złudzenie białego koloru. Poza tym (ostrzegam, że pozwoliłem sobie na drobną generalizację) homo sapiens nie dostrzega podczerwieni ani ultrafioletu (co potrafią niektóre gatunki zwierząt). Zapraszam cię czytelniku do małego eksperymentu. Weź kamerkę cyfrową (może być też aparat zamontowany w telefonie komórkowym) i podstaw pod obiektyw przednią część pilota od telewizora (tam gdzie znajduje się dioda wysyłająca impuls). Teraz naciskaj guziki na pilocie. Przy większości standardowych pilotów zaobserwujesz, że w podglądzie kamery widać migające światło przy naciskaniu guzików, „gołym okiem” natomiast nie zauważysz żadnego światła.

Słuch również nie zawsze oddaje obiektywną rzeczywistość. Różne języki na świecie wpływają na mentalność ludzi, którzy się nimi posługują. Pozostańmy jednak przy języku polskim. Występuje w nim interesujące zjawisko, kiedy ostatnia litera wyrazu jest taka sama jak w wyrazie następnym. Ludzie często wymawiają wtedy dwa wyrazy łącznie (np. „jest to” jako „jesto”). Mimo to sens z reguły pozostaje zrozumiały dla słuchaczy. Niedawno byłem świadkiem dyskusji ludzi, którzy kłócili się czy pewien wokalista użył słów „(…)zmieszaj ją(…)” czy „(…)zmieszają(…)”. Każda z tych opcji ma zupełnie inne znaczenie, musimy wspierać się kontekstem kilku linijek utworu, aby wskazać dobrą (miejmy nadzieję) odpowiedź. Pomijając tę ciekawostkę lingwistyczną zauważmy, jak często zdarza się nam „przesłyszeć” lub, z drugiej strony, jak często nasz rozmówca błędnie powtarza informacje, które mu przekazaliśmy (przypomnij sobie zabawę w głuchy telefon z lat dziecięcych).

Zmysły, zmysły… Węch i smak – kwestia gustu! Niektórzy kochają zapach benzyny, inni nie cierpią. Jedni lubują się w warzywach, inni pieszczą podniebienie mięsem. Dla „cioci Joli” kawa z trzema łyżeczkami cukru nadal jest gorzka a rosół niedosolony. Gdy zaś „wujek Alfons” spróbuje to samo – stwierdzi, że kawa jest obrzydliwie słodka, a zupa za słona.

Przejdźmy do zmysłu dotyku/czucia. Dla „gruboskórnego” ciosy boksera są jak masaż (trochę przesadzam), a dla delikatnego lekkie szturchnięcie kończy się bólem i siniakami. Dla Afrykanina nasza polska zima może być bardziej dotkliwa niż dla nas, z kolei na Eskimosie ta sama zima może nie robić żadnego wrażenia.

Każdy człowiek trochę mniej lub bardziej różni się w odbiorze tego samego świata poprzez swoje zmysły. Narządy zmysłów również bywają w lepszej lub gorszej kondycji i są bardzo zależne od wielu czynników. Mam nadzieję, drogi czytelniku, że twój wzrok jest na tyle dobry i wytrwały, że nie opuści mojego tekstu aż do ostatniej kropki.

Zdradzę ci cel!

Przyszła już pora, abyś poznał cel mojej wypowiedzi: udowodnienie, że wszystko co ludzie mówią i myślą to tylko subiektywne opisy świata, zawsze wymykające się tzw. prawdzie obiektywnej. Może się teraz ze mną zgodzisz – powiesz, że to banalne i oczywiste. Może się oburzysz i zakrzykniesz, że istnieją fakty odporne na podważenie. To nie ma jeszcze teraz żadnego znaczenia. Gdy pomogę cię poszerzyć perspektywę – sam podejmiesz decyzję w co chcesz wierzyć.

Fryderyk Nietzsche podobno stwierdził, że nie ma faktów, a są tylko interpretacje (paradoksalnie samo to twierdzenie pretenduje do miana faktu, tym samym przecząc samemu sobie i zniżając się do poziomu biednej interpretacji). F. Nietzsche dopóki nie uległ chorobie psychicznej miał ponadprzeciętny intelekt i dlatego warto rozważyć jego złotą myśl. Notabene wielu geniuszy kończyło marnie, w szponach szaleństwa (m.in. znany mi z mojego – odległego już czasowo – zainteresowania szachami, wybitny szachista Paul Morphy). Nie śmiem wątpić, że każdy geniusz zawiera w sobie szczyptę szaleństwa (potraktuj to zdanie z dystansem). Wróćmy do p. Nietzschego, musimy dogłębnie przyjrzeć się sformułowaniu „Nie ma faktów, są tylko interpretacje”. Na potrzeby mojego felietonu spłycę w pewnym sensie to twierdzenie, tzn. zanalizuję je w oderwaniu od jakże bogatej filozofii tego myśliciela. Zatem przyjmiemy tezę sensu stricte bez naleciałości ideologicznych związanych z jej autorem (rozważając stwierdzenie jako wytwór bezosobowej siły). Dzięki temu niniejszy wywód zyska wymiar bardziej uniwersalny. Moim zadaniem, drogi czytelniku, jest – poczynając od świata zmysłów – krok po kroku, bezwstydne wnioskowanie, które prowadzi do okrutnej prawdy – ludzie na ogół są zaślepieni subiektywizmem; fakty to tylko indywidualne (lub powszechnie przyjęte) interpretacje rzeczywistości, bezskutecznie aspirujące do zbliżenia ku prawdzie obiektywnej. Poszukajmy razem (jako odbiorca wspierasz mnie dając mi motywację do poszukiwań i zapisu całości tego procesu) człowieka obiektywnego, doskonałego i bezstronnego obserwatora. Czy istnieją takie jednostki?

Pułapki języka

Rzucę trochę światła na język z dużo wyższej perspektywy niż zrobiłem to poprzednio. Język nie tylko w rozumieniu systemu znaków werbalnych i pisemnych służących do komunikacji, ale przede wszystkim jako narzędzie, za pomocą którego ludzie tworzą swoje opisy rzeczywistości (zazwyczaj wynikające z mieszaniny zasłyszanych informacji i niekończących się dialogów wewnętrznych).

Jiddu Krishnamurti powiedział kiedyś, że małe dziecko obserwujące wróble, za każdym razem jest zachwycone niepowtarzalnością każdego napotkanego osobnika. Natomiast gdy rodzice powiedzą dziecku, że to jest „wróbel”, wraz z nauką nowego słowa dziecko traci w dużej mierze zainteresowanie tymi ptakami. Jego umysł zaczyna kategoryzować wszystkie wróble, dziecko mówi wtedy: „to tylko kolejny wróbel, już to znam”. Ludzie czasem zdają się wierzyć, że słowa są tożsame z obiektami, których dotyczą. To szalone twierdzenie zmierza w kierunku absurdu, który stawiałby znak równości między żywym, konkretnym zwierzęciem – kotem, a ciągiem trzech liter ułożonych w poprawnej kolejności – „K” „O” „T”. Wszakże każde źdźbło trawy na tym świecie jest różne od wszystkich pozostałych! Nawet biorąc dwa długopisy, wyprodukowane chwilę wcześniej w fabryce, tak naprawdę nie otrzymamy identycznych przedmiotów. Na pozór identyczne długopisy zdradzą swoją indywidualność w zależności od czułości mikroskopu i zdolności obserwatora.

Ktoś stwierdzi, że dziś jest ciepło na zewnątrz. Co to jednak tak naprawdę znaczy? W którym dokładnie miejscu na termometrze zaczyna się ciepło, a kończy zimno? Gdy ja wychodzę ze znajomymi na papierosa w jesienne popołudnie widzę, że oni drżą z zimna ubrani w kurtki, podczas gdy ja czuję się dosyć dobrze w samej tylko bluzie. Oni powiedzą, że jest strasznie zimno, ja stwierdzę, że jest dosyć znośnie i które z nas będzie miało rację?

Język służy uproszczeniu komunikacji i ułatwia nam funkcjonowanie w świecie takim jaki znamy (np. tygrysy zapewne nie potrzebują tak złożonej struktury języka do egzystencji). Eksperyment z tzw. językiem E-Prime, zakładał zwiększenie dozy obiektywizmu dla wypowiedzi ludzi. Stosując się do języka E-Prime, Kasia zamiast powiedzieć, że jest jej zimno, powiedziałaby, że jej ciało odczuwa obecne warunki atmosferyczne, które w przełożeniu na interpretację jej umysłu, doświadczeń i języka określiłaby jako zimno. Zaiste zwariowany byłby świat, w którym ludzie posługiwaliby się takim „wynalazkiem”; niewinna pogawędka sąsiadów o pogodzie mogłaby doprawdy trwać ponad godzinę! Mimo, że funkcja upraszczająca języka jest naturalnie słuszna w swej praktyczności, jest to kolejny element, który oddala nas od świata obiektywnego…

Źródło nieporozumień

Tym źródłem jesteśmy my sami. Nawet przy założeniu, że nasze zmysły są doskonałe, cała reszta naszej istoty zniekształca naszą percepcję. Nasza pamięć, zdolności kognitywne, osobowość, język którym się posługujemy, poglądy i doświadczenia, a nawet tak błahe rzeczy jak samopoczucie – niechybnie sprawiają, że gdybyśmy razem obejrzeli to samo wydarzenie, opis, który później przelalibyśmy na papier, mógłby być co najwyżej zbliżony. Ludzie (większość) z wielkim dystansem oglądają w telewizji przekaz o katastrofie lotniczej. Gdy zaś okaże się, że na pokładzie mógłby być ktoś z ich znajomych lub bliskich, odbiór wydarzenia zmienia się drastycznie. Wydarzenie pozostaje to samo – spadł pewien samolot, ale opis rzeczywistości, który widz tworzy dla siebie w wyniku recepcji informacji jest zależny od szeregu czynników. Dam ci inny przykład. W Polsce, przy każdym większym zamieszaniu na tle politycznym i ogólnokrajowym – jakie są reakcje społeczne? Abstrahując od obojętności, najczęściej mamy do czynienia z dwoma postawami. Przeciwnicy rządu (zwolennicy opozycji?) dopatrują się winy w działaniach obecnej władzy; ci, którzy solidaryzują się z obecną partią rządzącą, bardziej skłonni są szukać winy po stronie opozycji. Mam wrażenie, że to polityka i religia, ze względu na swoje możliwości manipulacji, najbardziej „oślepiają” ludzi. Jestem człowiekiem religijnym, ale brzydzę się każdą formą fanatyzmu, bez względu na religię, której dotyczy. Polityka i religia nieraz bywały powodem przelania hektolitrów krwi, przez ludzi, którzy w pełni zaufali subiektywnym (i jak często bzdurnym!) ideom. Gdy ludzie nazbyt emocjonalnie, naiwnie i bezrefleksyjnie wierzą w cudze poglądy, stają się głusi na argumenty przeciwników (czasem słuszne) i są tak daleko od obiektywizmu jak dzieci rzucające patyki w górę, z nadzieją, że trafią w słońce.

Ty sam, mój przyjacielu, odbierasz każdą linijkę tego tekstu w tak unikalny sposób, że nie ma, nie było i nie będzie na świecie drugiego takiego człowieka, który miałby identyczne wnioski i odczucia z tej lektury.

Pomyślmy zatem kim miałby być idealny dziennikarz. Osobnik, który każde wydarzenie opisze zgodnie z rzeczywistością, nie faworyzując z żadną ze stron i przekazując wszystkie informacje, które muszą zostać uwzględnione – ani jednej więcej, ani jednej mniej. Obawiam się, że musiałby to być zaawansowany robot. Pomijając poziom naszej aktualnej technologii, problemem jest to, że nigdy nie uda się subiektywnym naukowcom stworzyć w pełni obiektywnego oprogramowania dla takiego robota…

Dajcie mi „fakt”, a ja go podważę!

Wszystkie fakty są względne. Zmysły bywają zwodnicze, a osoba świadka determinuje sposób zapisu obserwacji. Stwierdzenie, że Ziemia krąży wokół Słońca, opiera się na zaufaniu do obecnego systemu edukacji oraz wiedzy naukowców. Zakładając, że sami mielibyśmy wystarczającą aparaturę do wysunięcia takiego wniosku, nie jesteśmy w stanie wykluczyć nieskończonej liczby czynników podważających nasze spostrzeżenia (jak choćby możliwość halucynacji, błędne powiązanie zbioru danych, wpływ osób trzecich na działanie naszego sprzętu etc.). Nawet tak proste stwierdzenie, że istnieje krzesło, które widzimy przed sobą, fizyka może odeprzeć zwracając uwagę, że jest to (jak i wszystko inne w świecie materialnym) jedynie zbiór atomów, które poruszając się w określony sposób, tworzą formę, którą nazywamy krzesłem. Chociaż widzimy nieruchome krzesło, w rzeczywistości nie ma ułamka sekundy, w którym nie zachodziłyby w nim zmiany.

Czas jest doskonałą negacją faktów. Konfrontując dowolny przedmiot z linią czasu zauważymy, że jego istnienie jest względne. Mój dom nie istniał wieki temu, za milion lat zapewne nic z niego nie pozostanie. Sformułowanie „jest pewien dom” w zderzeniu z ciągłością czasu zdaje się kpiną. Pewien wyjątkowy malarz i poeta (znany głównie z tego, że był okultystą) Austin Osman Spare, proponował podobną zasadę negacji, metodę „Ani-Ani”. Wedle tej techniki każde przekonanie, a szczególnie te które podlegają wpływom czasu, łatwo zanegować. Przypomina to buddyjskie twierdzenie o przemijalności wszystkiego. Na nocnym niebie dostrzeżemy gwiazdy, które tak naprawdę już dawno temu zakończyły swój żywot. To, co widzimy, to jedynie światło, które potrzebowało wielu lat, aby dotrzeć do naszego nieboskłonu. Gdy ja zawołam znajomego oddalonego ode mnie przestrzenią, słowa, które usłyszy – będą minimalnie przesunięte w czasie w stosunku do momentu, w którym wydałem z siebie głos; różnica będzie wynikać z konieczności przebycia pewnego dystansu przez falę dźwiękową.

Obecnie istnieje wiele systemów psychologicznych (quasi-psychologicznych?) przypisujących sobie możliwość podważenia dowolnego przekonania/myśli. Jednym z nich jest tzw. „The Work” autorstwa Byron Katie. Jej metoda polega na przerobieniu serii pytań, które prowadzą pytającego do konkluzji, że to – w co wierzył – to tylko „historia” jego ego, nie mająca wiele wspólnego z rzeczywistością. Być może tego typu techniki leczą niektórych ludzi z choroby „sztywnych przekonań”, ja jednak dalej szukam człowieka obiektywnego.

Tako rzecze Budda

Mistycy od tysiącleci twierdzili, że mają dostęp do obiektywnej rzeczywistości. Czy rzeczywiście lata medytacji mogą nas zbliżyć ku „prawdziwemu światu”, do faktów o sobie samym i o życiu, którego jesteśmy częścią? Metoda wydaje się „prosta”: anihilacja ego poprzez medytację (dajmy na to – sławne samadhi) prowadząca do odkrycia w sobie pierwiastka boskości i z poziomu wyższej świadomości (wynik scalenia człowieka i Boga) ujrzenie prawdy o życiu; względny powrót do niewinności i zdolności obserwacji dziecka, przy jednoczesnym zachowaniu dojrzałości zdobytej dzięki społeczeństwu – wyjście „poza słowa”, korzystając z pomocy języka choćby w celach „po-oświeceniowej” koegzystencji. Sentencje typu: „w Ciszy mieszka Bóg”, „Gdy zanika małe ja, pojawia się miejsce dla prawdziwej jaźni” itp. świetnie wpisują się w ten klimat. Jest to kierunek, na który nakłaniają nas mistycy wszystkich czasów (łącznie z ludźmi, którzy czynili wysiłki, aby na płaszczyźnie duchowej zbliżać do siebie Okcydent i Orient, m.in. jezuita Anthony de Mello oraz pisarz Paul Brunton).

Wybacz czytelniku jeśli nużą cię te „wschodnie teorie”; mimo wszystko, jest to punkt naszych poszukiwań, którego nie sposób pominąć. Czy rzeczywiście „przebudzeni” mistycy są ludźmi obiektywnymi? Być może tak, jednak należy pamiętać, że są nimi jedynie wtedy kiedy milczą, bowiem każda próba użycia języka zmusza ich do ponownego odwołania się do struktury ego (choćby bardzo stłumionej).

Załóżmy, że nad wodami Gangesu spotkam jogina „z prawdziwego zdarzenia”. Na tyle zaawansowanego w swoich praktykach, że będzie w stanie wykazać, że każde z moich twierdzeń jest tylko iluzją. Idąc za przykładem, jako swojego oręża użyję – cogito ergo sum! Jogin uśmiechając się przebiegle (a jak!) odpowie, że oparcie istnienia jaźni na zdolności dostrzegania procesów myślowych polega jedynie na błędnej identyfikacji widza i mocy widzenia, powołując się tym samym na pojęcie „asmita” wywodzące się z Jogasutr Patańdżalego (oczytany skurczybyk!). Zastanawiając się co mu „podrzucić”, aby przyznał mi rację, wyciągnę w końcu najsilniejszy atut z mej talii faktów – „Ehja Aszer Ehja” (transkrypcja fonetyczna mojego autorstwa hebrajskich słów, którymi Bóg zwrócił się do Mojżesza; jedno z imion Boga, tłumaczone u nas zazwyczaj – „Jestem Który Jestem”). Gdy już wytłumaczę biedakowi w czym rzecz, nie będzie miał wyboru – przyzna mi rację. Sformułowanie „jestem, który jestem” usuwa wszelkie identyfikacje ego (np. jestem tym ciałem, tym nazwiskiem, mężem, żoną, biznesmenem, prawnikiem itd., w zamian zostawiając jedynie poczucie czystego istnienia) i tym samym stanowi klucz do możliwości „spotkania” człowieka ze Stwórcą. Teza o tym, że się istnieje, że samo istnienie nie podlega negacji, jest uznawana przez większość mistyków. Wiele medytacji w zasadzie prowadzi do „świadomości – jestem”, jako punkt wyjścia na drodze do Boga bądź Prawdy.

Zalecam ci lekturę pisarzy – mistyków, a jeśli dopisze ci szczęście i trafisz na dobrą pozycję, odkryjesz, że ich tok myślenia jest zazwyczaj dużo bardziej obiektywny i neutralny od tego, do czego przywykliśmy w popularnej literaturze i prasie. Pozytywnie zaskoczy cię styl odznaczający się niezwykle trafnym rozumowaniem i zdrowy dystans, jaki ci autorzy mają do opisywanych zagadnień (tylko traf na dobrą książkę, bo wśród tego typu literatury możesz równie dobrze zagubić się w bagnie nonsensów).

Sam nigdy nie zostanę prawdziwym mistykiem, moja mentalność i styl życia nie pozwalają na spędzanie całych dni na medytacjach. Dobrze jednak jest wierzyć (choć to może być kolejna naiwna interpretacja), że istnieją ludzie, których wzrok jest bardziej niezależny od stereotypów niż mój wzrok; których umysły znacznie sprawniej penetrują prawdy tego świata. Dobrze jest wierzyć, że człowiek może być istotą obiektywną.

Mapa nie jest terytorium

„Mapa to nie jest terytorium” – zdanie to przypisuje się twórcy semantyki ogólnej, filozofowi Alfredowi Korzybskiemu. Mówi ono (zdanie) o tym samym, o czym opowiadałem przez cały felieton. Każdy opis świata jest jedynie interpretacją, każdy człowiek inaczej odbiera te same sytuacje.

Świadomy jestem, że w szczególności długością tego tekstu, dokonałem gwałtu na etymologii słowa felieton, wszakże istnieją jednak książki, które w całości można by nazwać felietonem (moja pycha i zarazem uczciwość – rzadko czytam cudze felietony – zabraniają mi czynić w tym miejscu reklamę konkretnych dzieł, aczkolwiek, w tym przypadku wierzę, że chwila poszukiwań przyniesie ci sukces). Formy i konwencje muszą służyć twórcy, a nie na odwrót. Temat, który potrzebuje tysiąca słów nie powinien być okrojony do choćby 999 słów. Takie jest moje zdanie, przypuszczam, że je podzielasz wraz ze mną – drogi czytelniku.

Świat, w którym żyje ja i twój świat czytelniku nie są tym samym. Przyjmując, nawet podobieństwo charakterów i zdolności intelektualnych, to wciąż będą dwa różne światy. Potrafimy tworzyć relacje, tworzyć społeczeństwo; nasze opisy rzeczywistości znajdują punkty wspólne. Jednak żaden z nas nie jest całkowicie obiektywny. Komu zresztą przyszłoby oceniać, który z nas jest przynajmniej bliżej obiektywności? Nigdy nie spotkałem człowieka obiektywnego. Znalazłem niewiele prawd, odpornych na ataki ostrza sceptycyzmu. Jednak wierzę w to i w tamto, tak jak i ty. To pozwala nam żyć i funkcjonować w tej subiektywnej rzeczywistości. Prawdziwe życie zawsze wymyka się opisom, nie mieści w słowach żadnego języka (ponownie przepraszam – za sięganie do mistycyzmu – tych, których to drażni). Jedyne co możemy zrobić to tworzyć takie opisy rzeczywistości, które pomagają nam i ludziom z naszego otoczenia zbliżać się do szczęścia i lepiej radzić sobie w życiu. Mówić sprawozdania ze swych obserwacji starając się być obiektywnym (to „staranie” samo w sobie jest czymś szlachetnym i niecodziennym), rozumieć przyczyny różnorodności poglądów i spostrzeżeń u innych ludzi, tym samym akceptować tę różnorodność. Żyć tak, jak gdyby pytanie o prawdę obiektywną, pytanie – które jest głodne odpowiedzi – nigdy nie zostało zadane!

Daniel Sobczyński, absolwent WUE

Ratownik morski siedzi na specjalnym krześle i trzyma otwarty parasol

3 czerwca, 2020

Pomocy! Tonę!

Czy telewizja naszych czasów może pełnić rolę, o której tak łatwo zapomniała po 1989 roku? Mam na myśli rolę edukacyjną i kulturalną, jaka chyba coraz bardziej zanika. Jestem zdziwiony ilością bezwartościowych treści wiodących prym, głoszonych w największych telewizjach. Wszelkie „Tańce”, programy castingowe, mimo iż pełnią funkcję rozrywkową, nie wnoszą nic do mojego życia. Dziwię się też, że sam fakt nacechowania emocjonalnego decyduje o ich wartości. Daje mi to jednak świadomość, że emocje często bywają istotniejsze niż sama treść. W obecnych czasach jest to recepta na program mający na celu zaspokojenie ambicji finansowych producentów i ich zleceniodawców. Pomijam programy o charakterze teleturnieju gdyż tam uwidacznia się potrzeba materializacji przez społeczeństwo, jakoś to można wytłumaczyć… Jest to niestety efekt zmian kulturowych przy uznawaniu wyższych wartości, zastąpionych niestety przez potrzeby zwiększenia grubości portfela i wartości rynkowej człowieka.

Największe spółki sektora medialnego posiadające największe udziały w rynku mediów zaspokajają największe, jednocześnie o najniższej wartości, potrzeby odbiorców. W takiej sytuacji czuję się pominięty. TVN, Polsat oraz TVP ma na celu dotarcie do największej grupy odbiorców czyniąc treść, która nie wymaga jakiejkolwiek wiedzy czy wykształcenia aby zrozumieć przekaz (często bardzo ubogi), założony przez autorów. Jednocześnie wiem, że Oni robią to świadomie! To najbardziej mnie martwi. Ponoszą odpowiedzialność za kształtowanie kultury, Nas otaczającej, coraz bardziej wrażliwej i zróżnicowanej. Wrażliwej ze względu na siłę oddziaływania mediów audiowizualnych na ludzi w dzisiejszych czasach. Zróżnicowanej dlatego, że do coraz węższych grup odbiorców trafiają. Czy więc ja jako odbiorca wymagający treści wyższej wartości merytorycznej jestem pominięty przez producentów programów telewizyjnych? Oczywiście, że nie! Dzięki właśnie naturalnej potrzebie telewizji, czyli zaspokojenia niezaspokojonych oraz rozwojowi kanałów medialnych docierających do coraz bardziej węższej grupy odbiorców, wiem, że jestem uratowany! Oto co mnie spotkało na medialnym oceanie…

Moją szalupą ratunkową jest TVP Kultura, kołami ratunkowymi – RMF Classic i Vox FM, natomiast flarą sygnalizacyjną miesięcznik „Forum”. Fale beznadziejnej treści zalewają mnie ze wszystkich stron. Sztorm emocji szaleje, pioruny reklam uderzają ze wszystkich stron. Nie boję się bo wiem, że moja szalupa jest niezatapialna, wypełniona przydatną wiedzą i wartościowymi informacjami. Sytuacja wcale się nie poprawia. Wystrzeliwuję flarę w oczekiwaniu na ratunek. Niestety, flara nie działa, ten numer już czytałem… Czekam na pomoc. Szalejąca burza daje mi się we znaki, czuję że „Top Model” wlewa mi się do szalupy. Szybko biorę wiadro z napisem „Plenete+” aby pozbyć się przybywającej bezwartościowej treści. Wody coraz mniej. Koła ratunkowe przestały grać. Jest beznadziejnie. Już widzę kolejną falę, to MTV z całym grzbietem programów. Tym razem wiem, że mnie zaleje. Po chwili w oddali dostrzegam jakieś światło. Słyszę coś, coś na niebie. Powoli tracę przytomność z wyziębienia i braku ciepłej treści… Nagle budzę się w uprzęży ratownika! Ma jakąś plakietkę przypiętą do kombinezonu. Jest tam napis zaczynający się na literę „K”. Woda niestety zalewa mi oczy, nic nie widzę… Ratownik wciąga mnie do Helikoptera. Czuję, że jestem bezpieczny, znów tracę przytomność… Po bliżej nieokreślonym czasie otwieram oczy, widzę, że wylecieliśmy z burzy. Zaczynam powoli dostrzegać w oddali słońce. Spoglądam na ścianę wewnątrz maszyny. Widnieje tam napis – Biblioteka, spoglądam na plakietkę ratownika – to Kustosz.

Michał Malinowski, absolwent WUE

«‹ 4 5 6 7 ›